Hartstichting kent Dekkerbeurs toe aan 3 topwetenschappers UMC Groningen

drs. Rianne Zandijk krijgen deze persoonlijke onderzoeksbeurs voor getalenteerde wetenschappers van resp. 533 duizend euro, 334 duizend en 158 duizend euro. Met de Dekkebeurs die jaarlijks wordt toegekend kunnen zij de komende jaren onderzoek doen naar hart- en vaatziekten.  

   

Veel hartfalenpatiënten krijgen niet de medicijnen die ze nodig hebben. Artsen zijn namelijk vaak bang dat de nieren slechter gaan werken door bepaalde medicijnen. Cardioloog Jozine ter Maaten onderzoekt of deze patiënten een betere behandeling krijgen als artsen de nieren minder vaak hoeven te controleren. En natuurlijk of dat veilig is.

Hartfalen is een ernstige ziekte waarbij het hart het bloed niet goed meer rondpompt. Dit zorgt voor klachten als vermoeidheid en benauwdheid. Veel patiënten overlijden uiteindelijk aan de ziekte. Er zijn goede medicijnen beschikbaar die de klachten van patiënten verminderen en hun overlevingskansen verbeteren.

De standaardbehandeling bestaat uit 4 medicijnen. Helaas krijgen veel mensen met hartfalen deze medicijnen niet of niet in de juiste dosering. Artsen zijn namelijk vaak terughoudend met het voorschrijven van medicijnen omdat 3 van deze medicijnen ook effect hebben op de nieren.

Er is echter steeds meer bewijs dat deze medicijnen de gezondheid van mensen niet verslechteren. Integendeel: mensen die hun hartfalenmedicatie niet krijgen komen juist vaker in het ziekenhuis terecht en overlijden ook vaker. Daarnaast beschermt een deel van deze medicijnen de nieren op de lange termijn juist ook.

Ter Maaten gaat daarom onderzoeken of hartfalenpatiënten een betere behandeling krijgen als artsen de nierfunctie van patiënten minder vaak controleren. Dit gaat ze doen bij bijna 350 patiënten. De ene helft patiënten krijgt standaardzorg, waarbij de arts de werking van de nieren regelmatig controleert. De andere helft krijgt deze controles minder vaak. Bij deze mensen wordt wel regelmatig bloed afgenomen. De artsen krijgen de nierwaarden wel te zien als dat medisch echt nodig is.

In beide groepen kijkt Jozine of patiënten vaker medicijnen krijgen en in hogere doseringen. Ook onderzoekt ze hoe veilig dit is. Ze kijkt hoe vaak mensen in het ziekenhuis worden opgenomen vanwege hartfalen, overlijden of onverwacht naar de arts moeten voor klachten door hartfalen.

Artsen zijn hopelijk minder terughoudend en behandelen hun patiënten beter met medicijnen als er minder nadruk ligt op kleine veranderingen in de nierwaarden. Dit kan zorgen voor een betere kwaliteit van leven voor patiënten en minder ziekenhuisopnames. Als dit onderzoek positief uitpakt, kunnen ziekenhuizen deze aanpak snel toepassen, wat een groot voordeel is voor patiënten én hun naasten.

Cristy Verzijl onderzoekt hoe cholesterol in de lever wordt verwerkt en waarom dit verschilt tussen mannen en vrouwen. De uitkomsten kunnen leiden tot nieuwe cholesterolverlagers met minder bijwerkingen, beter afgestemd op de individuele patiënt.

Slagaderverkalking ontstaat door ophoping van cholesterol in de wanden van bloedvaten. De gevolgen van slagaderverkalking vormen wereldwijd een van de belangrijkste doodsoorzaken. Hoewel bestaande medicijnen zoals statines meestal effectief zijn, werken deze bij sommige patiënten minder goed of zorgen ze voor bijwerkingen. Vrouwen hebben bijvoorbeeld een hoger risico op bijwerkingen zoals ernstige spierpijn en diabetes na de menopauze. Nieuwe medicijnen om met name het slechte LDL-cholesterol te verlagen zijn dus hard nodig.

Verzijl: "We zagen in een eerder onderzoek al dat vrouwelijke levercellen anders reageren op een cholesterolrijk milieu dan mannelijke. Met dit onderzoek willen we ontrafelen welke eiwitten daar precies bij betrokken zijn, zodat we in de toekomst beter kunnen voorspellen wie baat heeft bij welke behandeling."

Arts-onderzoeker Rianne Zandijk richt zich in haar onderzoek op hartfalen en hartritmestoornissen. Deze aandoeningen komen vaak samen voor en verergeren elkaar. Zandijk wil onderzoeken hoe deze ziektes elkaar beïnvloeden, wie meer risico loopt en hoe artsen beter kunnen zien welke ziekte bij welke patiënt het ergst is. Zo krijgen patiënten in de toekomst sneller en gerichter de behandeling die voor hen het beste is.

Bij hartfalen kan het hart niet genoeg bloed rondpompen. Boezemfibrilleren is de meest voorkomende hartritmestoornis. Wereldwijd gaat het om zo’n 64 miljoen mensen met hartfalen en 60 miljoen met boezemfibrilleren. Ook in Nederland zijn de aantallen groot, vooral onder ouderen. Eén op de vier 70-plussers krijgt te maken met hartfalen, en één op de drie mensen met boezemfibrilleren. Wat deze twee ziekten extra ingewikkeld maakt, is dat ze elkaar kunnen verergeren. 

Zandijk: “Als we beter begrijpen hoe hartfalen en de ritmestoornis elkaar beïnvloeden, kunnen we het verschil maken voor honderdduizenden patiënten.”

Sneller oplossingen voor patiënten  

Wetenschappelijk onderzoek is hard nodig om te voorkomen dat mensen overlijden of ziek en steeds zieker worden door hart- en vaatziekten. Met haar persoonsgebonden Dekkerbeurzen verbindt de Hartstichting daarom toptalent aan hart- en vaatziektenonderzoek. De selectieprocedure voor een Dekkerbeurs is streng: er wordt gekeken naar de kwaliteit van de onderzoeker én de kwaliteit van het onderzoek. Met de beurzen stelt de Hartstichting de onderzoekers in staat om zich langdurig bezig te houden met wetenschappelijk onderzoek naar hart- en vaatziekten. Daarmee kunnen ze een volgende stap in hun carrière als onderzoeker maken. De Dekkerbeurs helpt hen een eigen onderzoekslijn op te zetten en uit te bouwen. 

 

Over de Dekkerbeurzen  

De Dekkerbeurs is vernoemd naar dr. E. Dekker, oud-directeur van de Hartstichting. Hij was in Nederland de initiator van de burgerhulpverlening bij een hartstilstand.