Originele inkijk in het dagelijks leven onder de bezetting
‘Wij moeten fanatiek zijn in de gematigdheid’, zei Vermeylen toen de Duitsers hem met alle mogelijke middelen het zwijgen probeerden op te leggen.
August Vermeylen (1872–1945) was schrijver, dichter, essayist, politicus en een prominent figuur binnen de Vlaamse Beweging. Hij richtte in 1893 het tijdschrift Van Nu en Straks op, dat een belangrijke rol speelde in de Vlaamse literaire vernieuwing. Zijn bekendste werk is wellicht De wandelende jood, een roman die zowel filosofische als historische thema's behandelt. Als lid van de Belgische Socialistische Partij zette hij zich in voor de rechten van de arbeidersklasse en de Vlaamse cultuur.
Van de Duitsers krijgt hij tijdens de Tweede Wereldoorlog het verbod om nog enige openbare functie uit te oefenen. In het boek Stil verzet, dat gebruikmaakt van dagboeken en andere egodocumenten, zien we Vermeylen geïsoleerd werken aan een roman. Zijn netwerk van vrienden en kennissen onderhoudt hij via bezoeken aan concerten en tentoonstellingen, en via wandelingen in het Brusselse. We zien een man die vertrouwt op zijn principes en daardoor balanceert tussen twee kampen. Hij helpt Joodse vluchtelingen, zorgt voor zijn familie, wijst consequent elke samenwerking met de nazi’s af, maar blijft wel trouw aan vrienden en leerlingen die te ver gaan in hun bewondering voor Duitsland. Zijn standvastigheid was een voortzetting van zijn engagement voor vrijheid, democratie en Vlaamse culturele autonomie.
Stil verzet biedt bovenal een authentieke en tegelijk ontroerende inkijk in het dagelijks leven en overleven van een intellectueel in oorlogstijd.
