PERSBERICHT

Museum Panorama Mesdag is zeer verheugd met deze gift. Théophile de Bock is een van de vier schilders die op verzoek van Hendrik Willem Mesdag (1831-1915) meewerkten aan het Panorama van Scheveningen. Hoewel Vissersboten op het strand ongedateerd is, bestaat sterk het vermoeden dat De Bock het schilderde rond de tijd dat hij zijn bijdrage aan het Panorama leverde. Met de bomschuiten op het strand, en de imposante wolkenluchten oogt het als een vingeroefening voor zijn bijdrage aan het Panorama. Het museum verwerft hiermee een werk dat de kennis over het Panorama aanvult en verrijkt. De schenking van het schilderij is bovendien van belang omdat zee- of strandgezichten van Théophile de Bock schaars zijn. Vissersboten op het strand krijgt een ereplek tussen de werken van de andere schilders van het Panorama die op de tentoonstelling te zien zijn: Hendrik Willem Mesdag, George Breitner, Bernard Blommers en Sientje Mesdag-van Houten.

Théophile de Bock was 29 jaar en nog maar een paar jaar actief als kunstenaar toen Mesdag hem betrok bij het schilderen van het Panorama. De Bock had zich sinds 1872 toegelegd op het schilderen van landschappen, zonder academische opleiding.

Mesdag en De Bock waren beiden actief lid van de Haagse kunstenaarsvereniging Pulchri Studio en waren beiden stevig onder de indruk van de Franse schilders van Barbizon, die met hun bezielde landschappen de trend zetten onder veel Europese landschapschilders. Anders dan Mesdag ging Théophile de Bock ook zelf enige tijd werken in deze kunstenaarskolonie in de bossen bij Fontainebleau, niet ver van Parijs. De Bock was in maart 1881 net terug uit Barbizon, waar hij negen maanden had gewerkt, een maand voordat Mesdag zijn ontwerp voor het Panorama op het immense doek van 114,5 meter lang en 14,6 meter hoog zou gaan uitvoeren. Waarschijnlijk heeft Mesdag de veel jongere schilder dus pas kort van tevoren bij het project betrokken. Samen met Sientje Mesdag-van Houten schilderde Théophile de Bock grote delen van de duinen en assisteerde hij Hendrik Willem Mesdag met de weergaloze wolkenluchten.

Adrienne Quarles van Ufford, Hoofd Museale Zaken: ‘De Bocks Vissersboten op het strand maakt meteen duidelijk waarom Hendrik Willem Mesdag voor deze kunstenaar is gevallen. Hij zag in dat hij aan De Bock een goede duin- en wolkenschilder had: met de levendigheid van de natuur en de wolken staat of valt de illusie van het Panorama.’

Théophile de Bock schilderde vaak in de bossen en duinen rondom Den Haag. Hij gebruikte daarbij zijn fantasie, de landschappen zijn zelden tot een bepaalde plek te herleiden. De Bock woonde samen met meerdere kunstenaars en organiseerde feesten waar collega-Haagse Schoolschilders kwamen. Voor de housewarming hing hij een bord boven de deur: Hulde aan de ridders van den grijzen nevel, verwijzend naar de wolkenluchten waar zij bekend om stonden. Zoals te zien is op dit werk en op het Panorama blonk hij daar zelf ook in uit.

Vincent van Gogh (1853-1890), een goede bekende van De Bock, zag ten volle het belang in van De Bocks bijdrage aan het Panorama. Samen bezochten ze op 24 augustus 1881 het spektakelstuk aan de Zeestraat in Den Haag. Van Gogh schreef hierover aan zijn broer Theo dat De Bock er ‘terdeeg serieus gewerkt had aan dat Panorama en ook dat zal in ’t algemeen, ook al wil hij ’t zelf niet erkennen, een gunstigen invloed op hem hebben.’ De Bock, die zijn leven lang landschappen zou blijven schilderen, legde zich later vooral toe op bosgezichten. Hij wordt gerekend tot de groep schilders van de Haagse School.

Museum Panorama Mesdag beheert de grootste collectie schilderijen van de hand van Hendrik Willem Mesdag en Sientje Mesdag-van Houten en hun tijdgenoten, waarop dit werk een prachtige aanvulling vormt.

Museumdirecteur Minke Schat: ‘We zijn buitengewoon verheugd en dankbaar dat we met deze nieuwe aanwinst de deelcollectie tijdgenoten van Mesdag kunnen verrijken. Met de toevoeging van dit werk aan de museumcollectie kan het museum een bredere context geven aan de makers van het wereldberoemde Panorama van Scheveningen.

De tentoonstelling Smaakmakers van de 19de eeuw laat werken zien uit de verzameling van Hendrik Willem Mesdag en Sientje Mesdag- van Houten, aangevuld met enkele bijzondere nieuwe aanwinsten en langdurige particuliere bruiklenen die zelden of nooit aan het publiek zijn getoond. Aan de hand van kunstwerken en vele historische foto’s wordt een levendig beeld geschetst van de trendsetters van toen. Wie waren zij, waarom was hun werk toonaangevend en wat maakte hen zo inspirerend?

Informatie: Caroline Rijks, coördinator marketing, communicatie & media, Museum Panorama Mesdag. crijks@panorama-mesdag.nl / 06-412 53 816.

Beeldmateriaal is hieronder verkrijgbaar als download of via deze link beschikbaar en mag alleen gebruikt worden voor redactionele doeleinden. Wij verzoeken bijschriften en credit lines te vermelden.

Museumdirecteur Minke Schat (links) en Hoofd Museale Zaken Adrienne Quarles van Ufford (rechts) in de museumzaal bij de nieuwe aanwinst_©Jorah Terwisscha van Scheltinga

Théophile de Bock (1851-1904), Vissersboten op het strand, olieverf op doek, 21,3 x 38,5 cm, bruikleen Stichting Mesdag-van Houten, schenking Mercura Collectie, 2024_©Doro Keman