Boeren op de buitenplaats wint landelijke boekenprijs 

In ‘Boeren op de buitenplaats’ geeft Gerrit van Oosterom een gedetailleerd en genuanceerd beeld van de ‘relatie tussen landbouw en buitenleven in het Amstellands Arcadië tussen 1640 en 1840’.

Behalve aandacht voor tuin en park is er ook steeds meer belangstelling voor de betekenis van agrarische activiteiten op of bij de buitenplaats. In ‘Boeren op de buitenplaats’ geeft Gerrit van Oosterom een gedetailleerd en genuanceerd beeld van de ‘relatie tussen landbouw en buitenleven in het Amstellands Arcadië tussen 1640 en 1840’. Hoewel op de sierlijke weergave van buitenplaatsen op prenten zorgvuldig uit beeld gehouden, stonden naast of vlakbij het grote huis een of meer boerderijen, die deel uitmaakten van de buitenplaats. De directe economische betekenis daarvan was beperkt, maar ze hoorden sociaal bij het hebben van een buitenplaats en maakten het ook mogelijk de omgeving en het uitzicht vrij te houden. Van Oosterom generaliseert dit aspect niet naar buitenplaatsen in bijvoorbeeld de Beemster en de Schermer, waar de economische waarde waarschijnlijk veel bepalender is geweest. Zijn analyse van de specifieke rol van de boerderij langs de relatief dichtbebouwde Amsteloever zo vlakbij Amsterdam maakt de sociale en culturele enscenering van het buitenleven bijna als eigentijds herkenbaar. Zijn onderzoek is een belangrijke verrijking van de kennis van de buitenplaatslandschappelijke context als bepaald door filosofische idealen net zo goed als door statusoverwegingen. Het is een dik boek geworden, maar Van Oosterom schrijft gelukkig heel levendig en weet het algemene ook steeds weer met het leven en werken van individuele personen als landeigenaren en boeren te verbinden.

Boeren op de buitenplaats. De relatie tussen landbouw en buitenleven in het Amstellands Arcadië (1640-1840) van Gerrit van Oosterom

Winnaar van het stipendium (een geldbedrag van € 5.000) die sKBL ook jaarlijks uitreikt, is dit jaar Simone Nieuwenbroek voor een onderzoek naar Willem Anne Assueer Jacob baron Schimmelpenninck van der Oye (1889- 1957) als de laatste eigenaar van Kasteel Duivenvoorde in Voorschoten. 

De jury bestaat uit Paul Schnabel (voorzitter jury), René Dessing (secretaris jury / voorzitter sKBL en directeur stichting Erfgoed Landfort), Yme Kuiper (emeritus hoogleraar historische Buitenplaatsen & Landgoederen, RUG), Marcel van Ool (cultuurhistoricus, adviseur landschap en cultuurhistorie bij Staatsbosbeheer), Juliette Jonkheer-Duynstee (kunsthistoricus, publicist en expert voor buitenplaatsen langs de Vecht).

Deze prijs is in 2015 door sKBL geïnitieerd en dankzij een genereuze gift voor vijf jaar mogelijk gemaakt door de op 27 augustus 2020 overleden oud-staatssecretaris Mr. Els Veder-Smit. De prijs is bedoeld voor interdisciplinair (wetenschappelijk) onderzoek rond kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Tevens wordt jaarlijks een stipendium uitgereikt. Het stipendium maakt onderzoek naar deze aandachtsgebieden mogelijk. De prijs en het stipendium bedragen ieder € 5000,-. In 2020 heeft een nieuwe particuliere schenker die vooralsnog anoniem wil blijven, besloten om deze prijs en het stipendium tot en met 2029 mogelijk te maken. 

                                                                       ///

Voor meer informatie of als u bij de uitreiking aanwezig wilt zijn, belt/mailt u jurysecretaris René Dessing: rdessing@skbl.nl of +31 6 22 801 668. 

Foto’s zijn vrij van rechten. Indien de naam van de fotograaf in de bestandsnaam wordt vermeld dan is die foto alleen vrij van rechten als de naam van de fotograaf wordt vermeld. 

sKBL werd opgericht na afloop van het Nationale Jaar voor de historische Buitenplaatsen 2012. De stichting richt zich op het vergroten van de publieke zichtbaarheid van het monumentale erfgoed dat samenhangt met kastelen, historische buitenplaatsen & landgoederen. Bovendien is zij een landelijk organisatie voor direct betrokkenen bij de instandhouding van dit monumentale erfgoed. De stichting telt ruim 200 donateurs waaronder 180 kastelen en historische buitenplaatsen. Meerdere provincies, natuurorganisaties en fondsen ondersteunen sKBL. 

Eerdere winnaars van de Ithakaprijs en -stipendium zijn:

2021: Ithakaprijs: Robert Ligthelm voor De Kralingse Buitenplaatsen, van de 16e tot de 21e eeuw. Stipendium: Geen inzendingen en dus niet uitgereikt.

2020: Ithakaprijs: Lenneke Berkhout voor Hoveniers van Oranje. Stipendium: Juliette Jonker-Duynstee voor een onderzoek getiteld In de voetsporen van Johan Ortt van Nijenrode. Vijf kasteelheren aan de Vecht.

2019: Ithakaprijs: Genootschap Oud Westland voor Buitenplaatsen in het Westland. Met smaak en tot voordeel aangelegd. Stipendium: Astrid Schutte voor een literair non-fictieproject rond Huis baak, getiteld Een laatste heer.

2018: Ithakaprijs: Jan ten Hove voor Arnichem, buitenplaats aan de Vecht. Historie van huis en Haersterveer. Stipendium: Conrad Gietman voor onderzoek naar Familieorde, hiërarchie en privacy in kastelen en buitenplaatsen (1550-1650).

2017: Ithakaprijs: Anne Mieke Backer voor Er stond een vrouw in de tuin. Over de rol van vrouwen in het Nederlandse landschap. Stipendium: Annet Werkhoven voor onderzoek naar historische buitenplaatsen, villa’s en landgoederen op de Stichtse Lustwarande

2016: Ithakaprijs: Kees van der Leer & Henk Boers voor Huygens’ Hofwijck. De buitenplaats van Constantijn en Christiaan. Ook Martin van den Broeke won de Ithakaprijs voor zijn Het Pryeel van Zeeland. Buitenplaatsen op Walcheren 1600-1820.

2015: Ithakaprijs: Mascha van Damme voor Heren op het Land. Buitenplaatsen van Twentse textielfabrikanten. Stipendium: Els van der Laan / Willemieke Ottens / Jelmer Bokma voor onderzoek naar de Noordelijke Lustwarande: staten en stinzen van Friesland, de borgen van Groningen en de havezaten van Drenthe.