Beste [name], 

Tien procent van de werkende Nederlanders heeft zelf in de afgelopen 12 maanden seksueel grensoverschrijdend gedrag meegemaakt op het werk. Iets minder dan een vijfde (17 procent) heeft het gezien of gehoord bij een ander. Zo blijkt uit een recente Publieksmonitor (Ipsos I&O, 2025).  Dat alle organisaties in Nederland – groot of klein - hier iets mee moeten, is inmiddels wel duidelijk. Maar soms is het best lastig waar je moet beginnen. En er zit ook veel spanning op dit onderwerp. Doe ik wel het goede?

Daarom lanceert Mariëtte Hamer (Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld) vandaag de online tool cultuurverandering op de werkvloer op handreikingcultuurverandering.nl.
Met deze tool hebben alle organisaties de mogelijkheid om in een paar clicks een goed beeld te krijgen van hoe ze hun bedrijf sociaal veilig(er) kunnen maken.

Organisaties die meer willen weten over de tool kunnen op woensdag 14 mei van 12.00 tot 13.00 uur een gratis webinar volgen waarin Mariëtte hen meeneemt in de mogelijkheden van de tool. Die middag delen ook andere organisaties die er al mee aan de slag zijn hun ervaringen.  

Willen jullie de tool en het webinar onder de aandacht brengen bij jullie lezers via dit artikel?

Met vriendelijke groet, 
Lotte Bakker 
PR-ondersteuning RCGOG 

Maak op 14 mei kennis met de mogelijkheden tijdens het gratis webinar 

Den Haag, 11 april 2025 - Voor veel organisaties is het een groot dilemma: hoe gaan we om met seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer? Hoe maken we onze organisatie sociaal veilig? Met de nieuwe online tool voor cultuurverandering op de werkvloer biedt Mariëtte Hamer (Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld) alle organisaties - groot en klein - een laagdrempelig middel om daarmee aan de slag te gaan. De tool is vanaf nu te gebruiken via handreikingcultuurverandering.nl.

De tool is gebaseerd op de Handreiking voor cultuurverandering op de werkvloer. De uitgebreide handreiking bestaat uit veel concrete tips en geeft verdieping in verschillende situaties. Doordat het zo uitgebreid is, kan dit - zeker voor het MKB - een drempel zijn om ermee aan de slag te gaan. Daarom geeft de nieuwe online tool een compact en duidelijk overzicht van wat je als bedrijf kunt doen om je sociale veiligheid op orde te hebben en seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen te gaan. Ook heeft de tool een quickscan zodat bedrijven hun eigen aanpak snel en gemakkelijk kunnen toetsen.

Kleinere organisaties
Met deze tool richt Hamer zich in het bijzonder op kleinere organisaties, waar soms maar één iemand de leiding heeft en geen deskundigheid in huis is in de vorm van vertrouwenspersonen, HR-professionals of juristen.

Hamer: “Dat organisaties er iets mee moeten is inmiddels wel duidelijk, maar het is soms best lastig waar je moet beginnen, zeker als je een kleine organisatie bent. Er zit ook veel spanning op dit onderwerp. Doe ik wel het goede? Met deze tool willen we juist ook het MKB helpen om van start te gaan met een cultuurverandering. De tool is zo opgezet dat zij met een paar clicks een eerste beeld hebben van hoe ze hun bedrijf sociaal veilig kunnen maken. Niets doen is geen optie, zeker niet met deze tool.”

Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland: “Het is om vele redenen ongelooflijk belangrijk dat mensen in een sociaal veilige omgeving hun werk kunnen doen en als werkgevers hebben wij daar een rol. Het voorkomen en tegengaan van grensoverschrijdend gedrag is maatwerk, waarbij de online tool zeker kleinere bedrijven goed kan helpen om te bepalen wat in hun situatie de beste aanpak is. Want ondernemers willen wel, maar weten vaak niet precies hoe.”

Preventief
Uit een recente Publieksmonitor (Ipsos I&O, 2025) blijkt dat 53% van de werkenden aangeeft dat er op werk duidelijke afspraken zijn over omgangsvormen. Toch geeft ook 43% aan dat seksueel grensoverschrijdend gedrag geen (belangrijk) gespreksonderwerp is op de werkvloer. Hamer: “Het aanpakken van seksueel grensoverschrijdend gedrag begint niet pas wanneer er een melding is. Het is belangrijk om als bedrijf te werken aan preventie. Je moet preventief aan de slag met de omgangscultuur, de organisatiestructuur en het ondersteunend systeem van vertrouwenspersonen en meldpunten. Liever wil je namelijk een melding voorkomen en zorgen dat mensen zich vrij voelen om in een vroeg stadium gedrag bespreekbaar te maken. Met deze tool help ik bedrijven hierbij.”

Wegwijzer voor behandelen melding
Als er dan toch een melding binnenkomt, heeft de tool ook een wegwijzer die laat zien welke stappen je als bedrijf moet zetten. Hamer: “Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan veel impact hebben op de betrokken medewerkers en de organisatie als geheel. Het niet goed opvolgen van meldingen heeft dat ook. Die impact is soms nog groter dan die van de ervaring zelf. Terwijl een zorgvuldige en doortastende opvolging juist de sociale veiligheid vergroot. Zorg dus dat je goed voorbereid bent om met deze lastige situaties om te gaan.”

Meer weten over de tool en wat het andere organisaties oplevert? Meld je dan aan voor het gratis webinar op woensdag 14 mei van 12.00 tot 13.00 uur. Die middag word je in een uur meegenomen in de mogelijkheden van de tool. Ook gaat Mariëtte Hamer in gesprek met organisaties die er al mee werken over wat het hen heeft opgeleverd. Je kunt je hier gratis aanmelden voor het webinar.

Mededeling voor redacties, niet voor publicatie
Voor vragen of interviewverzoeken kunt u contact opnemen met Femke Eisma, woordvoerder van de Regeringscommissaris, via 0625684271 of via f.g.m.eisma@rcgog.nl.

Onderstaande ervaringen mogen gepubliceerd worden in combinatie met de informatie over de nieuwe online tool. 

Universiteit Maastricht

"Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een diepgeworteld maatschappelijk probleem. Binnen het hoger onderwijs en de academische wereld liggen de risico’s bovendien vaak hoger, onder andere door hiërarchische structuren en kwetsbare posities. Als universiteit voelen wij de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een bredere maatschappelijke beweging richting preventie, én om een veiligere omgeving te creëren voor studenten en medewerkers. Want veiligheid is de basis om te kunnen studeren, werken en jezelf te ontwikkelen.

Daarom hebben we het programma seksuele veiligheid opgezet. Dit programma is mede tot stand gekomen dankzij de inzet van studenten en medewerkers die het onderwerp op de agenda hebben gezet. Het voelt goed om iets terug te doen voor die gemeenschap. Daarnaast zien we dat het bewustzijn groeit. Door de implementatie van een aantal interventies raken steeds meer mensen actief betrokken bij het gesprek en de aanpak rond preventie en ontwikkelen ze de vaardigheden die nodig zijn.

Mijn tip voor andere organisaties die er ook mee aan de slag gaan: investeer in specifieke expertise en capaciteit rondom seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dit onderwerp vraagt om een eigen plek binnen het bredere thema sociale veiligheid. Juist omdat dit thema vaak samengaat met schaamte, taboes en weerstand – maakt dat het vraagt om een aanpak met aandacht, expertise en zorgvuldigheid."

Joyce Grul, programmamanager seksuele veiligheid, Universiteit Maastricht

Conservatorium van Amsterdam

"De situatie bij The Voice of Holland heeft in onze organisatie het nodige los gemaakt. Dat deed het ook bij oud-studenten van onze organisatie. Zij meldden zich naar aanleiding van de uitzending bij ons. Dit liet ons inzien welke impact grensoverschrijdend gedrag kan hebben en dat het geen vanzelfsprekendheid is dat meldingen en signalen ook echt gehoord en gezien worden. Ondanks dat we al de nodige maatregelen en gedragscodes hadden opgesteld binnen onze instelling, kwam de realisatie dat er meer nodig is om een echte verandering teweeg te brengen.

De handreiking Cultuurverandering op de werkvloer is hierbij heel behulpzaam geweest. Het gaf context en kaders, aandachtspunten en valkuilen, en inspiratie voor stappen in de goede richting. In de ontwikkeling van een aanpak loop je tegen allerlei vraagstukken aan: wanneer is iets een signaal of wanneer een melding? Welke juridische consequenties zitten vast aan bepaalde handelingen? En hoe rond je een traject af? De handreiking helpt je hierbij op weg.

Wat het ons oplevert is een opener gesprek over seksueel grensoverschrijdend gedrag, een bewustere manier van omgang met meldingen en een betere structuur voor opvolging ervan. De afhandeling van eventuele meldingen is niet meer afhankelijk van een individu of functionaris. In plaats daarvan is er een structuur en attitude binnen de organisatie waarbij niets doen geen optie is. Hier werken we nog steeds hard aan en hopelijk zetten we iedere dag stappen in de goede richting.

Niks doen is geen optie. Dat geldt voor het handelen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar ook voor het ontwikkelen van de eigen aanpak. Het gebeurt overal, stap over je schaamte heen. Begin, ga aan de gang, en wees niet bang om daarbij dingen tegen te komen waar je eigenlijk nog geen antwoord op hebt."

Okke Westdorp, directeur Conservatorium van Amsterdam

Nederlandse Spoorwegen

"Meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag komen – gelukkig - niet zo vaak voor dat je er als leidinggevende veel ervaring in kunt opdoen. Des te belangrijker vinden we het dat leidinggevenden weten wat ze moeten én kunnen doen op het moment dat zij een melding krijgen van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. En dat in onze organisatie iedereen die hulp zoekt, ook hulp krijgt. 

Daarom hebben we voor leidinggevenden een Leidraad geschreven, waarin we handelingsperspectief geven voor meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Deze gebruiken we ook in de opleiding voor nieuwe leidinggevenden. In de informatie voor alle leidinggevenden maken we onderscheid tussen minimale parate kennis, bijvoorbeeld over hoe belangrijk je eerste reactie is en welke hulp je kunt krijgen, en verdiepende informatie over processen, tools en ondersteuning bij meldingen.

Ook bespreken we geanonimiseerde meldingen van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag in kleine groepen, bijvoorbeeld met vertrouwenspersonen of HR-adviseurs. We gaan dit ook opzetten voor leidinggevenden. De waarde hiervan is dat je met elkaar complexe situaties ontrafelt en het gewenste proces bespreekt, waardoor er meer duidelijkheid ontstaat over mogelijke oplossingen. En de deelnemers van elkaar kunnen leren.

Wat mooi is, is dat er in onze aanpak ook een preventieve werking zit, omdat we inzetten op het bespreken van situaties en dilemma’s. Bespreken in ‘vredestijd’ maakt dat je beter bent voorbereid als er iets gebeurt."

Heleen Bavinck, adviseur integriteit NS

PwC Nederland

"Drie jaar geleden hebben we een verdiepend cultuuronderzoek binnen PwC laten uitvoeren door een externe organisatie. Dit naar aanleiding van verschillende maatschappelijke ontwikkelingen, onder andere rondom The Voice. We wilden meer inzicht in hoeverre er binnen PwC (seksueel) overschrijdend gedrag plaatsvindt en hoe veilig onze cultuur door onze collega’s wordt ervaren.

Met dit onderzoek hebben we de gelegenheid geboden om ervaringen en ideeën te delen. Dit heeft ons geholpen om in kaart te brengen wat er al goed gaat. Maar ook waar het beter kan en wat daarvoor nodig is, bovenop de bestaande regelingen en maatregelen. De uitkomsten van dit onderzoek en de vervolgstappen hebben we in alle openheid besproken. Dat deden we in een live webcast voor onze ruim 5500 collega’s.

Om ervoor te zorgen dat collega’s zich uit durven spreken, hebben we de laatste jaren gerichte acties ondernomen. We verbeterden de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de kanalen waar medewerkers terecht kunnen met signalen en meldingen. We hebben meer vertrouwenspersonen geworven en leidden hen breder op in hun vaardigheden. Ook communiceerden we vaker over de werking van deze kanalen en met welk signaal je bij wie terecht kunt. Daarnaast verbeterden we de vastlegging, opvolging en communicatie rondom ontvangen signalen. Hierdoor steeg het aantal signalen met ruim 20%. Dit geeft ons beter inzicht in de ervaringen van onze medewerkers.

Aanvullend hebben we een praktische handleiding voor teams gedeeld om over sociale veiligheid te praten. De opzet nodigt uit om te reflecteren op hoe het team omgaat met kritiek, afwijkende meningen en feedback. Ook helpt de handleiding te bespreken hoe comfortabel teamleden zich voelen bij het maken van fouten, het vragen om hulp en het bespreekbaar maken van ongewenst gedrag.

Ieder jaar monitoren we in ons medewerkerstevredenheidsonderzoek de mate van inclusie en waardering. Ook meten we de veiligheid om je binnen PwC uit te spreken en (ethische) kwesties naar voren te brengen. Deze inzichten, evenals het beter vastleggen van meldingen en signalen, helpen ons in het verder brengen van onze veilige werkomgeving."

Agnes Koops, CEO PwC Nederland

Mariëtte Hamer en Jacco Vonhof (MKB-Nederland)

Werken de downloadbuttons in deze mail niet? Klik dan hier voor de webversie.